Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną – Koło w Tarnowie - Koło w Tarnowie (PSONI) działające obecnie przy ul. Ostrogskich 5b, powstało w pierwszej połowie lat 70-tych ubiegłego wieku.
Stowarzyszenie działa w ramach struktury organizacji ogólnopolskiej. W 1963 roku rodzice osób z głęboką niepełnosprawnością założyli w Warszawie przy Zarządzie Głównym Towarzystwa Przyjaciół Dzieci pierwszy w kraju Komitet Pomocy Dzieciom Specjalnej Troski (KPDST). W 1970 roku Komitet, jako ogólnopolska reprezentacja, uzyskał członkostwo w Międzynarodowej Lidze Stowarzyszeń na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym (obecnie Inclusion International). W 1991 roku Komitet i Koła oddzieliły się od TPD rejestrując własną organizację. Nasze Koło przystąpiło do Stowarzyszenia.
Rok 1974. Przy Towarzystwie Przyjaciół Dzieci (TPD) w Tarnowie zawiązało się Koło Specjalnej Troski. Inicjatorem tych działań była Monika Bidas, której starania przyczyniły się do powstania pierwszej Klasy Życia. Nauka prowadzona była w szkole przy ulicy Bema a później w szkole przy ul. Słowackiego 12 w Tarnowie. Początkowo Koło liczyło 18-tu członków w tym 14 osób z niepełnosprawnością intelektualną. Spotkania odbywały się sporadycznie, głównie z okazji świątecznych uroczystości.
23 kwietnia 1992 r. uzyskanie osobowości prawnej. Zgodnie z zaleceniami Zarządu Głównego w Warszawie dokonano w Sądzie Wojewódzkim w Tarnowie wpisu o utworzeniu Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym (PSOUU) – Koło w Tarnowie. Uzyskanie osobowości prawnej upoważniało nasze Stowarzyszenie do zawierania wszelkich umów z władzami lokalnymi w zakresie spraw finansowych i majątkowych. W tym czasie niewiele Kół mogło pochwalić się osobowością prawną.
W 2007 roku organizacja uzyskała status Organizacji Pożytku Publicznego.
Od 2016 roku funkcjonuje pod zmienioną nazwą Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną – Koło w Tarnowie. Używanym skrótem jest PSONI Koło w Tarnowie
Ważne fakty i wydarzenia
W latach 1978 – 1991 funkcjonowaliśmy jako Koło Pomocy Osobom z Upośledzeniem Umysłowym przy TPD w Tarnowie. Przewodniczącą została Monika Bidas. W ramach działalności prowadzono turnusy rehabilitacyjne i organizowano wycieczki turystyczne, organizowano zabawy karnawałowe oraz przygotowywano paczki okolicznościowe i mikołajkowe. Spotkania rodziców odbywały się dwa razy w miesiącu. Zarząd Koła utrzymywał ścisłą współpracę z Kościołem Katolickim oraz Caritasem Diecezji Tarnowskiej. Wyraźnie też zaczęła wzrastać liczebność członków Koła. 21 stycznia 1983 r. na Walnym Zebraniu Koła przewodniczącą wybrano Józefę Żurak. Rok później zorganizowano I Turnus Rekreacyjno-Wychowawczy w ośrodku wczasowym „Pensjonat Leśny” w Jodłówce Tuchowskiej dla 70 osób z dużą pomocą kleryków z Klasztoru w Tuchowie. Był to początek corocznych wyjazdów wypoczynkowo-rekreacyjnych. Corocznie organizowano imprezę „Choinkową” połączoną z łamaniem się opłatkiem, na którą zapraszano przedstawicieli Kurii Biskupiej i Władz Miasta Tarnowa. Od 1985 r. raz w miesiącu odbywały się Msze Święte w Domu Katechetycznym im. Jana Pawła II przy Kościele pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusowego przy ul. Lwowskiej. Opiekunem Koła został ksiądz Zbigniew Ćwik. Po mszy odbywała się katecheza prowadzona przez kleryków oraz spotkania, na których rodzice poruszali nurtujące ich problemy m.in. jak pomóc dzieciom w poprawie ich zdrowia. Koło podejmowało współpracę z innymi Kołami o podobnym charakterze na terenie Polski. Efektem tej współpracy była organizacja dwutygodniowego turnusu zdrowotnego zorganizowanego przez Klinikę Rehabilitacyjną w Kielcach w 1985 r. Na każdym Zebraniu z udziałem rodziców dyskutowano na temat wdrażania i wprowadzania nowych form pracy z dziećmi i dorosłymi osobami niepełnosprawnymi, które po ukończeniu Szkoły Życia pozostawały w domu. Coraz częściej podnoszono sprawę utworzenia tzw. Domu Dziennego Pobytu. Koło ściśle współpracowało z Zarządem Głównym w Warszawie, którego Prezesem była Krystyna Mrugalska. Przedstawiciele naszego Koła zapraszani byli na różnego rodzaju spotkania, sesje, narady i konferencje dotyczące działalności podobnych placówek na terenie całego kraju. Na jednym z takich spotkań pan Stanisław Łysoń z naszego Koła został wybrany na zastępcę przewodniczącego Centralnej Komisji Rewizyjnej Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym. Tym samym mieliśmy swojego przedstawiciela we Władzach Stowarzyszenia. Za swoją pracę uhonorowany został w 1998 roku Medalem „FIDELITER ET CONSTANTER” co oznacza „Wiernie i Wytrwale”.
Dom Dziennego Pobytu, ul. Jasna 99 w Tarnowie. W 1990 r. po wielu staraniach Zarządu i po interwencji księdza Waldemara Durdy u prezydenta Tarnowa Mieczysława Bienia, przekazano dla Koła budynek o pow. ok. 130 m2 przy ul. Jasnej 99 w Tarnowie. Cały budynek wymagał kapitalnego remontu. W ciągu dwóch miesięcy rodzice z własnych środków i w ramach pracy społecznej wymalowali wszystkie pomieszczenia, okna i drzwi, naprawili dach. Uroczyste otwarcie Domu Dziennego Pobytu odbyło się 3 stycznia 1991 r. Budynek ten szybko jednak okazał się zbyt ciasny. Pojawiła się możliwość otrzymania i wyremontowania budynku po Elektromontażu przy ul. Nowodąbrowskiej 6 (dziś ul.M.B.Fatimskiej), który był własnością Kurii Biskupiej. Nasze Koło brało czynny udział w remoncie w budynku przeznaczając na ten cel darowiznę od sponsora z Holandii oraz wpłaty Rodziców. Dyrektorem nowopowstałego Domu Dziennego Pobytu została Siostra ze Zgromadzenia Najświętszej Rodziny z Nazaretu a nadzór nad funkcjonowaniem Domu objęła Dyrekcja Wojewódzkiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tarnowie. Po uroczystym otwarciu nazwa domu została przemianowana na Dom Dzienny Pomocy Społecznej im. Bł. Kingi w Tarnowie. Niestety, przy podpisywaniu umowy, nasze Koło zostało pominięte jako współpartner przeprowadzanego remontu i jako główny inspirator powstałej Placówki. Wobec zaistniałej sytuacji (która spowodowała zrozumiałe rozgoryczenie) Zarząd Koła postanowił kontynuować swoją pracę w ciasnym domu przy ul. Jasnej. Dzięki staraniom pani Zofii Skorupy budynek przy ul. Jasnej 99 pozostał siedzibą Stowarzyszenia. Wygospodarowano nawet pomieszczenia na pracę biurową Zarządu Koła. W lipcu 1992 r. za pośrednictwem Caritasu Diecezji Tarnowskiej został sprowadzony samochód Ford E 350, podarowany przez Związek Polek w Chicago. Samochód miał zamontowaną windę i przystosowany był do przewozu osób na wózkach inwalidzkich. Dzięki temu łatwiej było przyjeżdżać podopiecznym Koła na zajęcia. Od lipca 1993 r. w placówce rozpoczął swoją działalność Klub „Domek”. Obywały się spotkania przy herbacie, dyskoteki oraz różnorodne zajęcia usprawniające zdolności manualne i intelektualne jego członków . W godzinach popołudniowych zatrudniono nauczycieli z Ośrodka Szkolno-Wychowawczego, którzy prowadzili zajęcia plastyczne, praktyczno- techniczne, muzyczne i logopedyczne. Utworzono drużynę harcerską „Nieprzetarty Szlak” prowadzoną przez Jerzego Cichonia oraz Ryszarda Harbuza. Ze wzruszeniem Rodzice przeżyli przyrzeczenie harcerskie naszej młodzieży w obecności Głównego Komendanta Hufca ZHP w Tarnowie Mieczysława Sanoka. Dzięki Zarządowi Koła i sponsorom, w 1993 r. zorganizowany został turnus rehabilitacyjno-wychowawczy nad morzem w miejscowości Wicie k/Jarosławca. Wiele osób niepełnosprawnych po raz pierwszy zobaczyło morze i przeżyło najwspanialsze wakacje w swoim życiu. W budynku przy ul. Jasnej 99, oprócz codziennych zajęć realizowano również projekt zaakceptowany przez Radę Programu Phare Dialog Społeczny na kwotę 3667 ECU. Celem projektu, opracowanego przez Jolantę Chwistek i Zofię Skorupę, było zdobycie umiejętności gry na różnych instrumentach muzycznych, a tym samym poprawienie sprawności manualnych i wzbudzenie celowej aktywności intelektualnej. To prowadziło przede wszystkim do wiary we własne siły.
Zapał i determinacja pani Zofii Skorupy spowodowały że podczas Walnego Zebrania Sprawozdawczo -Wyborczego członków w dnia 21 kwietnia 1991 r. wybrano ją na przewodniczącą Koła. Na Walnym Zebraniu Członków w 22 kwietnia 1995 r. przewodniczącą wybrana została Elżbieta Pietras.
Zarząd PSOUU – Koło w Tarnowie starał się sprostać wymaganiom jakie stawiają założenia i cele Statutu. Przez lata działalności otwierane są kolejne Placówki tj. w 1994 roku Dzienne Centrum Aktywności (DCA), w 1996 roku Punkt Wczesnej Interwencji (PWI), w 1999 roku Niepubliczne Przedszkole Specjalne (NPS) i Warsztat Terapii Zajęciowej (WTZ), w 2001 roku Dom Pomocy Społecznej (DPS).
Podczas Walnego Zebraniu Członków 10 października 2003 roku Przewodniczącą Zarządu została Lucynę Cichoń. Nowo wybrany Zarząd miał świadomość odpowiedzialności za całokształt prac związanych z funkcjonowaniem Stowarzyszenia jako Koła terenowego i budowania dobrego wizerunku. Musiał również sprostać wysokim wymaganiom rozbudowanej administracji. Dzięki energii i dobrej organizacji pracy przewodniczącej Koła odnotowano pozytywne efekty. Sprawując nadzór nad funkcjonowaniem prowadzonych placówek Zarząd powierzył obowiązki bezpośredniej odpowiedzialności nowo zatrudnionym kierownikom i dyrektorom. Dyrektorem Punktu Wczesnej Interwencji (PWI) i Dziennego Centrum Aktywności (DCA) została Dorota Ryba, dyrektorem Domu Pomocy Społecznej (DPS – Hostel) Dorota Skowyra, a kierownikiem Warsztatu Terapii Zajęciowej (WTZ) Tomasz Wardzała.
W 2007 roku miało miejsce podpisanie pierwszego kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia na realizację świadczeń medycznych w Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej – Punkcie Wczesnej Interwencji.
Rozbudowana działalność, prowadzenie placówek i związane z tym wymogi wpłynęły na podjęcie decyzji o wydzieleniu w strukturze organizacyjnej Koła zespołu pracowników zajmujących się realizacją zadań administracyjno-biurowych, w tym obsługą prowadzonych placówek i utworzenie Biura Obsługi Placówek. Biuro rozpoczęło działalność od stycznia 2012 r. Dyrektorem została Lucyna Cichoń.
W 2012 r. Stowarzyszenie podjęło starania o założenie Spółdzielni Socjalnej Osób Prawnych i Starania zostały zakończone sukcesem i tak 24.10.2013r. została zarejestrowana Spółdzielnia Socjalna DOBRODZIEJ, która została uruchomiona bez dodatkowych środków zewnętrznych a jej działalność nie utrzymała się na rynku.
Wychodząc naprzeciw potrzebom osób z niepełnosprawnością wymagających wsparcia w codziennym funkcjonowaniu, ale mogących samodzielnie mieszkać stowarzyszenie uruchomiło od 1 stycznia 2014 r. funkcjonować pierwsze w Tarnowie mieszkanie chronione dla osób niepełnosprawnych intelektualnie. Na remont mieszkania przeznaczona była zbiórka publiczna prowadzona podczas VI Niepodległościowego Rautu Prezydenta Tarnowa w dniu 10 listopada 2012 r. Pierwszymi mieszkańcami zostały osoby, które były w Domu Pomocy Społecznej prowadzonym przez naszą organizację, ale ich poziom samodzielności pozwalał na umożliwienie im na prowadzenie bardziej niezależnego życia. Było to mieszkanie dla kobiet. W 2015 roku otwarto kolejne mieszkanie dla mężczyzn.
Budynek przy ul. Ostrogskich 5 b w Tarnowie. Po długich staraniach w 1997 r. organizacja otrzymała nowy budynek o powierzchni 420 m 2. Przeprowadzony został gruntowny remont ścian, podłóg zaplecza sanitarnego i kuchni. Większość prac wykonali rodzice: Ryszard Nowak, Józef Rozmus, Adam Romanik, Józef Hetman, Antoni Patoń, Andrzej Westwalewicz, Bogumiła i Ryszard Harbuz, Lucyna i Jerzy Cichoń. Całość prac nadzorowała przewodnicząca Koła Elżbieta Pietras. Stowarzyszenie zostało zarejestrowane pod nowym adresem 5 lutego 1998 r. i przeniosło cała działalność. Nowe warunki lokalowe motywowały Zarząd Koła do tworzenia nowych placówek. Po opracowaniu wielu dokumentów podpisano umowę z PFRON-em na prowadzenie Warsztatu Terapii Zajęciowej dla 30 osób od 1 grudnia 1999 r. Był to dla nas szczęśliwy i radosny dzień . Udało się pokonać wszelkie bariery i stworzyć nową Placówkę. Na uroczyste otwarcie zaproszono: ks. Biskupa Władysława Bobowskiego, prezesa ZG PSOUU z Warszawy Krystynę Mrugalską, dyrektora PFRON-u z Krakowa Marka Jędrzejewskiego oraz przedstawicieli MOPS-u w Tarnowie. Po wielu staraniach 4 marca 2013 r. Stowarzyszenie otrzymało od Skarbu Państwa, w formie darowizny, zajmowany budynek przy ul. Ostrogskich 5b w Tarnowie, w którym mieści się siedziba organizacji, Biuro Obsługi Placówek i Warsztat Terapii Zajęciowej. W podpisaniu dokumentów przekazania budynku, które odbyło się w Urzędzie Miasta Tarnowa uczestniczył Prezydent Tarnowa Ryszard Ścigała, notariusz Andrzej Hałasa, Lucyna Cichoń i Ewelina Kosińska z Zarządu Koła oraz Monika Ciurej Główny Księgowy Koła. Obecnie WTZ prowadzony jest dla 38 osób z niepełnosprawnością z Tarnowa i powiatu tarnowskiego.
Dom przy ul. H. Modrzejewskiej 48 w Tarnowie. W 1993 Zarząd Koła, z inicjatywy Zofii Skorupy, zakupił dom z działką o łącznej pow. 859 m2 w Tarnowie – Krzyżu za 220 mln zł. Miał powstać Dom Rodzinny „ HOSTEL” dla 12 osób z niepełnosprawnością intelektualną. Prowadzono remont i adaptację budynku na miarę możliwości i dostępnych środków finansowych. W 1996 r. w Zarząd Koła opracował i złożył projekt do PFRON-u w Warszawie oraz Fundacji Phare. Wniosek do PFRON-u został pozytywnie rozpatrzony i otrzymaliśmy fundusze w wysokości 238 370,00 zł płatne w dwóch transzach. W latach 1994-2000 r. prowadzone były intensywne prace remontowe, z którymi związane były też trudności wymagające dużej determinacji Zarządu. Dzięki uporowi i zdecydowaniu wiceprzewodniczącej pani Zofii Skorupy w roku 2001 zakończono remont. Po wyposażeniu całego budynku zamieszkali w nim pierwsi mieszkańcy. Zarząd zwrócił się do Wojewody o ujęcie w budżecie miasta funkcjonowania nowej Placówki. Było to możliwe po przekształceniu Domu Rodzinnego na Dom Pomocy Społecznej „HOSTEL” dla Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie. 26 lutego 2003 r. odbyło się uroczyste poświęcenie przez ks. Biskupa Władysława Bobowskiego w obecności proboszcza Parafii Kościoła p.w. Świętego Krzyża i M.B.N.P w Tarnowie – Krzyżu ks. Zdzisława Puścizny, wiceprezydenta miasta Tarnowa Andrzeja Sasaka, dyrektora Wydziału Zdrowia Wiesława Izworskiego, przedstawiciela MOPS-u w Tarnowie oraz zaproszonej młodzieży ze SOSW z ul. Romanowicza w Tarnowie, która przygotowała krótki występ artystyczny. Na Walnym Zebraniu Członków 17 września 2021 r. podjęta została uchwała o nadaniu dla imienia zmarłej Zofii Skorupy.
Rehabilitacja, terapia i edukacja dzieci.
W 1999 roku zarejestrowane zostało w strukturach Koła Niepubliczne Przedszkole Specjalne (NPS), które w pierwszych latach mieściło się w budynku przy ul. Ostrogskich 5 b. W 2008 r. dzięki dużemu wysiłkowi i wzmożonej pracy swoich członków oraz wsparciu prywatnych ofiarodawców Stowarzyszenie rozszerzyło działalność wynajmując od prywatnego właściciela i adaptując nowy budynek przy ul. Okrężnej 4 a. Uroczyste otwarcie nowego miejsca odbyło się 7 maja 2009 r. W wydarzeniu uczestniczył Zastępca Prezydenta Tarnowa Kazimierz Koprowski. Został tam przeniesiony również NZOZ-Punkt Wczesnej Interwencji (PWI) i Dzienne Centrum Aktywności (DCA). Po kilku latach lokal okazał się zbyt mały. Stowarzyszenie po długich poszukiwaniach uzyskało możliwość wynajęcia od Gminy Miasta Tarnowa budynek przy ul. Zbylitowskiej 9A w Tarnowie-Mościcach (pow. ponad 1 tyś. m2) w dzierżawę na 20 lat. Wymagał generalnej przebudowy i dostosowania dla osób niepełnosprawnych zgodnie z wymogami przepisów PPOŻ, Sanepid, NFZ i Przedszkola. Władze miasta Tarnowa współfinansowały montaż windy i remont II piętra w ramach realizacji projektu z Budżetu Obywatelskiego na 2017 r. Ze środków PSONI Koło w Tarnowie wyremontowano parter i I piętro budynku, wymieniono okna i instalacje, opłacono projekty architektoniczne i instalacyjne. Remont był bardzo kosztowny, ale niezbędny. Zdobycie środków finansowych i przeprowadzenie remontu nie byłoby możliwe bez dużego zaangażowania i determinacji Przewodniczącej Zarządu Lucyny Cichoń, Dyrektor Eweliny Kosińskiej i Dyrektor Agaty Murczek. Okres ten związany był z dużym stresem i koniecznością zaciągnięcia kredytów. Uroczyste otwarcie odbyło się 9 maja 2017 roku. Wśród zaproszonych gości był Prezydent Tarnowa Roman Ciepiela, Zastępca Prezydenta Tarnowa Dorota Krakowska, dyrektor MOPS Małgorzata Proszowska. Przeniesione zostały wszystkie placówki z ul. Okrężnej tj. Niepubliczne Przedszkole Specjalne (NPS) które od 1 września 2015 nadano nazwę „Kolorowy Zakątek”, NZOZ - Punkt Wczesnej Interwencji (PWI) i Dzienne Centrum Aktywności (DCA). Rozwijając formy wsparcia dla dzieci utworzony został Ośrodek Rewalidacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy, który swoją działalność rozpoczął 1 stycznia 2021 roku.
Aktualnie PSONI Koło w Tarnowie zrzesza 78 członków. Są nimi rodzice lub rodzeństwo osób z niepełnosprawnością, same osoby z niepełnosprawnością oraz osoby zaprzyjaźnione z organizacją, które włączają się w jej działalność. Nie wszyscy korzystający ze pomocy i rehabilitacji są członkami naszego Stowarzyszenia. Liczba dzieci i osób dorosłych objętych wsparciem w specjalistycznych placówkach działających przy PSONI regularnie wzrasta. Obecnie jest to ponad 400 osób z którymi na co dzień pracuje około 50 osób zatrudnionych na umowy o pracę i blisko 200 osób zatrudnionych na podstawie umów cywilno-prawnych. Wykwalifikowany zespół specjalistów (m.in. psychologów, logopedów, pedagogów, fizjoterapeutów, terapeutów zajęciowych, opiekunów, asystentów) ciągle doskonalący swoje umiejętności gwarantuje wysoki poziom rehabilitacji i wsparcia oparty o nowoczesne metody z wykorzystaniem specjalistycznego sprzętu. Od 2021 roku wdrażany jest Model Kręgi Wsparcia, którego celem jest wspieranie bardziej niezależnego życia osób z niepełnosprawnością.
PSONI Koło w Tarnowie dzięki realizacji licznych projektów wzbogaca wyposażenie placówek w nowoczesny sprzęt rehabilitacyjny, podnosi jakość prowadzonej terapii oraz wspiera aktywność społeczną i zawodową osób z niepełnosprawnością. PSONI Koło w Tarnowie na każdym szczeblu swojej działalności reprezentuje interesy osób z niepełnosprawnością intelektualną i ich rodzin. Działalność stowarzyszenia to szansa na lepsze i bardziej samodzielne życie dla dzieci, młodzieży i dorosłych osób z niepełnosprawnością.
Na przestrzeni lat skład kadry kierowniczej prowadzonych placówek zmieniał się.
Obecnie są to:
Jan Szopa – dyrektor Biura Obsługi Placówek
Magdalena Drożdż – dyrektor Domu Pomocy Społecznej
Karolina Szczepanik – dyrektor NPS „Kolorowy Zakątek” i OREW
Urszula Paszkowska – kierownik Warsztatu Terapii Zajęciowej
Przewodniczący Koła
Monika Bidas – od 1974 r.
Józefa Żurak – 21 stycznia 1983 r. – 21 kwietnia 1991 r.
Zofia Skorupa – 21 kwietnia 1991 r. – 22 kwietnia 1995 r.
Elżbieta Pietras – 22 kwietnia 1995 – 10 października 2003 r.
Lucyna Cichoń - 10 października 2003 r. - 23 maja 2023 r.
Jan Szopa – od 23 maja 2023 r.
Nagrody i odznaczenia
Anioł Ciepła – statuetka przyznana z okazji Jubileuszu 35 lat wręczona przez Zastępcę Prezydenta Tarnowa 7 maja 2009 roku podczas otwarcia budynku przy ul. Okrężnej 4a w Tarnowie. Wyróżnienie ustanowione w 2008 r. i przyznawane przez magistrat tarnowski.
Laureat plebiscytu na najlepszą inicjatywę lokalną „Małopolska. Widać zmiany!” w powiecie M. Tarnów za projekt „Otwórz się na świat, a świat otworzy się na Ciebie”. Nagroda wręczona 4 listopada 2014 r. podczas Gali podsumowującej działania Samorządu Województwa Małopolskiego w Centrum Sztuki Mościce w Tarnowie.
Nagroda „KRYSZTAŁY SOLI” dla najlepszej organizacji pozarządowej Małopolski w kategorii: Polityka społeczna, zdrowie oraz działalność na rzecz osób niepełnosprawnych przyznana przez Marszałka Województwa Małopolskiego. Nagroda z rąk Marszałka Jacka Krupy i członka Zarządu Grzegorza Lipca odebrała Ewelina Kosińska i Magdalena Drożdż w 2015 roku podczas XVIII Małopolskiego Forum Organizacji Pozarządowych w Krakowie.
Brązowy Krzyż Zasługi – Odznaczenie Państwowe
Zofia Skorupa – odznaczenie przyznane w 2013 roku przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego
Medal „FIDELITER ET CONSTANTER” co oznacza „Wiernie i Wytrwale” ustanowiony w 1998 roku przez Zarząd Główny w 35-rocznicę powstania ruchu rodziców i przyjaciół osób z niepełnosprawnością intelektualną w Polsce.
1. Medal wręczony 17 czerwca 1998 roku podczas uroczystej Sesji Jubileuszowej PSONI ZG w Hotelu Sheraton w Warszawie otrzymał:
Stanisław Łysoń
2. Medal wręczony w 2013 roku podczas Gali Jubileuszu 50 lat PSONI w Warszawie otrzymały:
Zofia Skorupa
Lucyna Cichoń
3. Medal wręczony w 2019 r. podczas Gali Jubileuszu 45 lat PSONI Koło w Tarnowie otrzymali:
Dorota Krakowska – zastępca Prezydenta Tarnowa
Agnieszka Duda
Bogumiła Harbuz
Rafał Martuś
Adamina Romanik
Małgorzata Sałahub
Wolontariusz Roku
Adamina Romanik – tytuł przyznany w 2014 roku podczas III Tarnowskiej Gali Wolontariatu
Dukat Tarnowski
Lucyna Cichoń – wręczony podczas Galii Jubileuszu 45 lat PSONI Koło w Tarnowie przez Dorotę Krakowska Zastępcę Prezydenta Tarnowa w 2019 roku.
Wyróżnienie od PSONI
Podczas Gali Jubileuszu 45 lat PSONI Koło w Tarnowie w 2019 roku została doceniona dobra współpraca ze środowiskiem i samorządem. Przyznana została Nagroda „Kula Doskonałości” z Dyplomem Honorowym dla Gminy Miasta Tarnowa przez Zarząd Główny Stowarzyszenia na wniosek PSONI Koło w Tarnowie. Z rąk Stanisława Ryłko z Zarządu Głównego nagrodę odebrała Dorota Krakowska Zastępca Prezydenta Tarnowa.
Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Tarnowie (PSOUU) działające obecnie przy ul. Ostrogskich 5b, powstało w pierwszej połowie lat 70-tych ubiegłego wieku.
W 1974 roku przy Towarzystwie Przyjaciół Dzieci (TPD) w Tarnowie zawiązało się Koło Specjalnej Troski. Inicjatorem tych działań była pani Monika Bidas, której starania przyczyniły się do powstania pierwszej Klasy Życia. Nauka prowadzona była w szkole przy ulicy Bema a później w szkole przy ul. Słowackiego 12 w Tarnowie.
Początkowo Koło liczyło 18-tu członków w tym 14 osób z upośledzeniem umysłowym. Spotkania osób niepełnosprawnych odbywały się sporadycznie, głównie z okazji świątecznych uroczystości.
W latach 1978 – 1980 na polecenie Zarządu Głównego Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym w Warszawie, Koło Specjalnej Troski zostało przemianowane na Koło Pomocy Osobom z Upośledzeniem Umysłowym przy TPD w Tarnowie. Przewodniczącą została pani Monika Bidas.
W ramach działalności prowadzono turnusy rehabilitacyjne i organizowano wycieczki turystyczne. Oprócz tego dorocznie organizowano Zabawy Karnawałowe a także przygotowywano paczki okolicznościowe z okazji Mikołaja. Spotkania rodziców odbywały się dwa razy w miesiącu.
Zarząd Koła utrzymywał ścisłą współpracę z Kościołem Katolickim oraz Caritasem Diecezji Tarnowskiej. Wyraźnie też zaczęła wzrastać liczebność członków Koła.
21 stycznia 1983 r. na Walnym Zebraniu Koła przewodniczącą wybrano panią Józefę Żurak. Rok później zorganizowano I Turnus Rekreacyjno – Wychowawczy w ośrodku wczasowym „Pensjonat Leśny” w Jodłówce Tuchowskiej. Brało w nim udział 70 osób.
Dzięki inicjatywie i pomysłowości tak organizatorów jak i rodziców turnus funkcjonował jak jedna rodzina. Organizowano wycieczki, gry i zabawy a także ogniska, przy których bawiono się i śpiewano piosenki. Dużą pomocą był współudział kleryków z Klasztoru w Tuchowie.
Wszystko to w dużym stopniu poprawiało sprawność psychiczną i fizyczną uczestników turnusu i owocowało radością tak ze strony dzieci jak i rodziców.
Był to początek corocznych wyjazdów wypoczynkowo – rekreacyjnych na tzw. Turnusy Rehabilitacyjno-Wychowawcze, najpierw do Jodłówki Tuchowskiej później do Jaworza k/ Pilzna. Koło co roku organizowało imprezę „Choinkową” połączoną wspólną wieczerzą z łamaniem się opłatkiem, na którą zapraszano przedstawicieli Kurii Biskupiej i Władz Miasta Tarnowa.
Od 1985 r. raz w miesiącu odbywały się Msze Święte w Domu Katechetycznym im. Jana Pawła II przy Kościele pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusowego przy ul. Lwowskiej. Opiekunem Koła został ksiądz Zbigniew Ćwik. Po mszy odbywała się katecheza prowadzona przez kleryków oraz spotkania, na których rodzice poruszali nurtujące ich problemy m.in. jak pomóc dzieciom w poprawie ich zdrowia.
Koło podejmowało współpracę z innymi Kołami o podobnym charakterze na terenie Polski. W wyniku tej współpracy udało się załatwić wyjazd naszych podopiecznych na turnus zdrowotny zorganizowany przez Klinikę Rehabilitacyjną w Kielcach. Pierwszy wyjazd odbył się 1 czerwca 1985 r. i trwał dwa tygodnie. Na każdym Zebraniu z udziałem rodziców dyskutowano na temat wdrażania i wprowadzania nowych form pracy z dziećmi i osobami niepełnosprawnymi, które po ukończeniu Szkoły Życia pozostawały w domu. Coraz częściej podnoszono sprawę utworzenia tzw. Domu Dziennego Pobytu.
Koło ściśle współpracowało z Zarządem Głównym Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym w Warszawie, którego Prezesem była pani Krystyna Mrugalska. Przedstawiciele naszego Koła zapraszani byli na różnego rodzaju spotkania, sesje, narady i konferencje dotyczące działalności podobnych placówek na terenie całego kraju.
Na jednym z takich spotkań pan Stanisław Łysoń z naszego Koła został wybrany na zastępcę przewodniczącego Centralnej Komisji Rewizyjnej Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym. Tym samym mieliśmy swojego przedstawiciela we Władzach Stowarzyszenia.
Za swoją pracę uhonorowany został 17 czerwca 1998 r. Medalem „FIDELITER ET CONSTANTER” co oznacza „Wiernie i Wytrwale”. Medal ten został ustanowiony przez Zarząd Główny w 35-rocznicę powstania ruchu rodziców i przyjaciół osób z upośledzeniem umysłowym w Polsce.
W 1990 r. po wielu staraniach Zarządu i po interwencji księdza Waldemara Durdy u prezydenta Tarnowa Mieczysława Bienia, przekazano dla Koła budynek o pow. ok. 130 m2 przy ul. Jasnej 99
wTarnowie. Cały budynek wymagał kapitalnego remontu. W przeciągu dwóch miesięcy rodzice własnym sumptem i społeczną pracą wymalowali wszystkie pomieszczenia, okna i drzwi. Naprawili dach. 3 stycznia 1991 r. nastąpiło uroczyste otwarcie Domu Dziennego Pobytu w Tarnowie przy ul. Jasnej 99. Budynek ten szybko jednak okazał się zbyt ciasny. W niedługim czasie pojawiła się możliwość otrzymania i wyremontowania budynku po Elektromontażu przy ul. Nowodąbrowskiej 6 (dziś ul.M.B.Fatimskiej), który był własnością Kurii Biskupiej.
Nasze Koło brało czynny udział w remoncie w budynku . Uzyskaną darowiznę od sponsora z Holandii oraz wpłaty Rodziców przeznaczyło na remont .
Dyrektorem nowopowstałego Domu Dziennego Pobytu została Siostra ze Zgromadzenia Najświętszej Rodziny z Nazaretu a nadzór nad funkcjonowaniem Domu objęła Dyrekcja Wojewódzkiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tarnowie.
Po uroczystym otwarciu nazwa domu została przemianowana na Dom Dzienny Pomocy Społecznej im. Bł. Kingi w Tarnowie.
Niestety, przy podpisywaniu umowy, nasze Koło zostało pominięte jako współpartner przeprowadzanego remontu i jako główny inspirator powstałej Placówki. Wobec zaistniałej sytuacji (która spowodowała zrozumiałe rozgoryczenie) Zarząd Koła postanowił kontynuować swoją pracę w ciasnym domu przy ul. Jasnej.
Dzięki staraniom pani Zofii Skorupy budynek przy ul. Jasnej 99 pozostał siedzibą Stowarzyszenia. Wygospodarowano nawet pomieszczenia na pracę biurową Zarządu Koła.
Zapał i determinacja pani Zofii Skorupy spowodowały że podczas Walnego Zebrania Sprawozdawczo -Wyborczego członków w dnia 21 kwietnia 1991 r. wybrano ją na przewodniczącą Koła.
23 kwietnia 1992 r. Koło Pomocy Osobom z Upośledzeniem Umysłowym usamodzielniło się.
Zgodnie z zaleceniami Zarządu Głównego w Warszawie dokonano w Sądzie Wojewódzkim w Tarnowie wpisu o utworzeniu Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym (PSOUU) – Koło w Tarnowie. Uzyskanie osobowości prawnej decyzją Zarządu Głównego w Warszawie upoważniało nasze Stowarzyszenie do zawierania wszelkich umów z władzami lokalnymi w zakresie spraw finansowych i majątkowych. W tym czasie niewiele Kół mogło pochwalić się osobowością prawną.
W lipcu 1992 r. za pośrednictwem Caritasu Diecezji Tarnowskiej został sprowadzony samochód Ford E 350, podarowany przez Związek Polek w Chicago. Samochód miał zamontowaną windę i przystosowany był do przewozu osób na wózkach inwalidzkich. Dzięki temu łatwiej było przyjeżdżać podopiecznym Koła na zajęcia.
Od lipca 1993 r. w placówce rozpoczął swoją działalność Klub „Domek”. Obywały się spotkania przy herbacie, dyskoteki oraz różnorodne zajęcia usprawniające zdolności manualne i intelektualne jego członków . W godzinach popołudniowych zatrudniono nauczycieli z Ośrodka Szkolno-Wychowawczego, którzy prowadzili zajęcia plastyczne, praktyczno- techniczne, muzyczne i logopedyczne.
Utworzono drużynę harcerską „ Nieprzetarty Szlak” prowadzoną przez pana Jerzego Cichonia oraz pana Ryszarda Harbuza. Ze wzruszeniem Rodzice przeżyli przyrzeczenie harcerskie naszej młodzieży w obecności Głównego Komendanta Hufca ZHP w Tarnowie Mieczysława Sanoka.
Dzięki Zarządowi Koła i sponsorom, w 1993 r. zorganizowany został turnus rehabilitacyjno -wychowawczy nad morzem w miejscowości Wicie k/Jarosławca. Wiele osób niepełnosprawnych po raz pierwszy zobaczyło morze i przeżyło najwspanialsze wakacje w swoim życiu.
W tymże roku 1993 (w kwietniu) Zarząd Koła (z inicjatywy pani Zofii Skorupy) zakupił dom z działką o łącznej pow. 859 m2 w Tarnowie – Krzyżu przy ul. Modrzejewskiej 48, za 220 mln zł. W zakupionym Domu miał powstać Dom Rodzinny „ HOSTEL”. Zamieszkać miało w nim 12 osób z upośledzeniem umysłowym .
W zależności od środków finansowych i w miarę możliwości prowadzono remont i adaptację budynku.
W 1996 r. w celu zdobycia funduszy na wykończenie „Hostelu”, Zarząd Koła opracował i złożył projekt do PFRON-u w Warszawie oraz do Fundacji Phare. Wniosek do PFRON-u został pozytywnie rozpatrzony i otrzymaliśmy fundusze w wysokości 238 370,00 zł płatne w dwóch transzach.
Okres 1994 – 2000 r. był czasem szczególnym. Zarząd przeżywał wzmożoną aktywność związaną z doprowadzeniem budynku do stanu używalności – dotyczyło to wszelkich remontów, jak również ocieplenia budynku i ogrodzenia całej posesji.
Trzeba wspomnieć, że Zarząd Koła wiele razy wysyłał delegację w tej sprawie do PFRON-u w Warszawie a później w Krakowie z interwencją i prośbą o pomoc. Napisał i otrzymał niezliczoną ilość pism. Przeprowadził wiele rozmów na temat zasadności powstania tego Domu.
Dzięki uporowi i zdecydowaniu wiceprzewodniczącej pani Zofii Skorupy w roku 2001 zakończono remont. Po wyposażeniu całego budynku zamieszkali w nim pierwsi mieszkańcy. Zarząd zwrócił się do Wojewody o ujęcie w budżecie miasta funkcjonowania nowej Placówki.
Było to możliwe po przekształceniu Domu Rodzinnego na Dom Pomocy Społecznej „HOSTEL” dla Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie.
26 lutego 2003 r. odbyło się uroczyste poświęcenie Hostelu przez J. Eksc. ks. Biskupa Władysława Bobowskiego w obecności proboszcza Parafii Kościoła p.w. Świętego Krzyża i M.B.N.P w Tarnowie – Krzyżu ks. Zdzisława Puścizny, wiceprezydenta miasta pana Andrzeja Sasaka, dyrektora Wydziału Zdrowia pana Wiesława Izworskiego, przedstawiciela MOPS-u w Tarnowie oraz zaproszonej młodzieży ze SOSW z ul. Romanowicza w Tarnowie, która przygotowała krótki występ artystyczny.
Zarząd PSOUU – Koło w Tarnowie starał się sprostać wymaganiom jakie stawiają założenia i cele Statutu. Przez lata działalności otwierane są kolejne Placówki tj. w 1994 roku Dzienne Centrum Aktywności (DCA), w 1996 r. Punkt Wczesnej Interwencji (PWI), w 1999 r. Niepubliczne Przedszkole Specjalne (NPS) a 1 grudnia 1999 r. Warsztaty Terapii Zajęciowej (WTZ).
22 kwietnia 1995 r. na Walnym Zebraniu Sprawozdawczo – Wyborczym członków wybrano Nowy Zarząd . Przewodniczącą Zarządu została pani Elżbieta Pietras, która pełniła tę funkcję do 10 października 2003 r.
Nowy Zarząd, w którego skład zostały wybrane nowe osoby, wzbudził nadzieję na wdrażanie wielu ciekawych inicjatyw i pomysłów do pracy na rzecz dzieci, młodzieży i osób dorosłych zrzeszonych w Stowarzyszeniu.
W dalszym ciągu, co roku, organizowano turnusy rehabilitacyjne nad morzem (w Wici k/ Jarosławca, w Ustroniu Morskim, w Sarbinowie) połączone z wieloma atrakcjami takimi jak wycieczki po wybrzeżu, spacery, dyskoteki , a przede wszystkim zajęcia rehabilitacyjne.
W budynku przy ul. Jasnej 99, oprócz codziennych zajęć realizowano również projekt zaakceptowany przez Radę Programu Phare Dialog Społeczny na kwotę 3667 ECU. Celem projektu, opracowanego przez panią Jolantę Chwistek i panią Zofię Skorupę, było zdobycie umiejętności gry na różnych instrumentach muzycznych, a tym samym poprawienie sprawności manualnych i wzbudzenie celowej aktywności intelektualnej. To prowadziło przede wszystkim do wiary we własne siły.
Po długich staraniach, w drugim półroczu 1997 r. Koło otrzymało nowy budynek przy ul.Ostrogskich 5b w Tarnowie, o powierzchni 420 m 2.. Przeprowadzony został gruntowny remont : malowanie ścian, układanie tapet, położenie nowej posadzki w pokojach i na korytarzach, całkowity remont zaplecza sanitarnego, kuchni. Większość prac wykonali rodzice : Ryszard Nowak, Józef Rozmus, Adam Romanik, Józef Hetman, Antoni Patoń, Andrzej Westwalewicz, Bogumiła i Ryszard Harbuz, Lucyna i Jerzy Cichoń. Całość prac nadzorowała przewodnicząca Koła Stowarzyszenia pani Elżbieta Pietras. 5 lutego1998 r. zarejestrowano naszą Placówkę już pod nowym adresem.
Nowe warunki lokalowe motywowały Zarząd Koła do zorganizowania Warsztatów Terapii Zajęciowej. Po opracowaniu wielu dokumentów l grudnia 1999 r. podpisano umowę z PFRON-em na prowadzenie Warsztatów Terapii Zajęciowej dla 30 osób. Na uroczyste otwarcie zaproszono: J Eksc ks Biskupa Władysława Bobowskiego, prezesa ZG PSOUU z Warszawy Krystynę Mrugalską, dyrektora PFRON-u z Krakowa Marka Jędrzejewskiego oraz przedstawicieli MOPS-u w Tarnowie. Był to dla nas szczęśliwy i radosny dzień . Udało się pokonać wszelkie bariery i stworzyć nową Placówkę dla naszych podopiecznych.
10 października 2003r. odbyło się Walne Zebranie Sprawozdawczo – Wyborcze członków Koła, na którym wybrano Nowy Zarząd i nową przewodniczącą panią Lucynę Cichoń.
Nowo wybrany Zarząd miał świadomość odpowiedzialności za całokształt prac związanych z funkcjonowaniem Stowarzyszenia jako Koła terenowego i budowania dobrego wizerunku naszego miasta i powiatu. Musiał również sprostać wysokim wymaganiom rozbudowanej administracji. Dzięki energii i dobrej organizacji pracy przewodniczącej Koła pani Lucynie Cichoń zanotowano pozytywne efekty.
Sprawując pieczę nad funkcjonowaniem naszych Placówek, Zarząd powierzył obowiązki bezpośredniej odpowiedzialności nowo zatrudnionym kierownikom i dyrektorom. I tak: dyrektorem Punktu Wczesnej Interwencji (PWI) i Dziennego Centrum Aktywności (DCA) została pani Dorota Ryba, dyrektorem Domu Pomocy Społecznej (DPS – Hostel) pani Dorota Skowyra, kierownikiem Warsztatów Terapii Zajęciowej (WTZ) pan Tomasz Wardzała.
Na przestrzeni lat skład kadry kierowniczej uległ zmianie: dyrektorem PWI i Niepublicznego Przedszkola Specjalnego została pani Ewelina Kosińska , która pełni tą funkcję do dziś z dużymi sukcesami, dyrektorem DPS została pani Magdalena Drożdż, a kierownikiem WTZ pani Urszula Paszkowska.
W 2008 r. dzięki dużemu wysiłkowi i wzmożonej pracy swoich członków oraz wsparciu prywatnych ofiarodawców, Stowarzyszenie rozszerzyło działalność wynajmując i adaptując nowy budynek przy ul. Okrężnej 4a. Zostało tam przeniesione Niepubliczne Przedszkole Specjalne (NPS), Punkt Wczesnej Interwencji (PWI) i Dzienne Centrum Aktywności (DCA).
Od stycznia 2012 r. w strukturze organizacyjnej Koła wydzielono Biuro Obsługi Placówek. W jego skład wszedł zespół pracowników zajmujących się realizacją zadań administracyjno -biurowych, w tym obsługą prowadzonych placówek.
W 2012 r. Stowarzyszenie podjęło starania o założenie Spółdzielni Socjalnej Osób Prawnych i Mieszkań Chronionych. Starania zostały zakończone sukcesem i tak 24.10.2013r. została
zarejestrowana Spółdzielnia Socjalna, a 01.01.2014 zaczęło funkcjonować pierwsze w Tarnowie mieszkanie chronione dla osób niepełnosprawnych intelektualnie. Na remont mieszkania przeznaczona była zbiórka publiczna prowadzona podczas VI Niepodległościowego Rautu Prezydenta Tarnowa w dniu 10 listopada 2012.
4 marca 2013 r. Stowarzyszenie otrzymało od Skarbu Państwa, w formie darowizny, zajmowany budynek przy ul. Ostrogskich 5b w Tarnowie.
Warto podkreślić, iż aktualnie PSOUU – Koło w Tarnowie zrzesza 92 członków, są nimi rodzice osób niepełnosprawnych , sami niepełnosprawni oraz osoby zaprzyjaźnione z organizacją, którym los ich podopiecznych nie jest obojętny. Nie wszyscy korzystający ze wsparcia i rehabilitacji są członkami naszego Stowarzyszenia. A liczba objętych opieką w specjalistycznych placówkach działających przy PSOUU regularnie wzrasta. Obecnie jest to ponad 240 osób z którymi na co dzień pracuje około 60 osób na umowy o prace i umowy cywilno – prawne. Oferta kierowana do niepełnosprawnych jest bogata, a wyspecjalizowana kadra wspiera rozwój intelektualny, fizyczny i społeczny niepełnosprawnych. Naszym priorytetem jest otoczenie niepełnosprawnych i ich rodzin troską, zrozumieniem i pełną akceptacją.
