Standardy ochrony małoletnich przed krzywdzeniem w Ośrodku Rewalidacyjno- Edukacyjno- Wychowawczym przy PSONI Koło w Tarnowie

Dobro i bezpieczeństwo wychowanków w Ośrodku Rewalidacyjno- Edukacyjno- Wychowawczym przy PSONI Koło w Tarnowie są priorytetem wszelkich działań podejmowanych przez pracowników OREW na rzecz wychowanków. Pracownik OREW traktuje wychowanka z szacunkiem oraz uwzględnia jego potrzeby. Realizując zadania OREW, działa w ramach obowiązującego prawa, obowiązujących w nim przepisów wewnętrznych oraz w ramach posiadanych kompetencji. Niedopuszczalne jest, by pracownik OREW stosował wobec wychowanka jakiekolwiek formy przemocy. Niniejszy system ochrony wychowanków przed krzywdzeniem określa procedury interwencji, działania profilaktyczne, edukacyjne, zasady zapobiegania krzywdzeniu wychowanków, a w sytuacji gdy do krzywdzenia doszło – określa zasady zmniejszenia rozmiaru jego skutków poprzez prawidłową i efektywną pomoc wychowankowi oraz wskazuje odpowiedzialność osób zatrudnionych w Ośrodku Rewalidacyjno- Edukacyjno- Wychowawczym przy PSONI Koło w Tarnowie za bezpieczeństwo wychowanków do niego uczęszczających. Są szeroko promowane wśród całego personelu, rodziców i wychowanków uczęszczających do OREW. Poszczególne grupy małoletnich są z poniższymi Standardami aktywnie zapoznawane poprzez prowadzone działania edukacyjne i informacyjne.

Rozdział I
Obszary Standardów Ochrony Małoletnich przed krzywdzeniem
§ 1.

Standardy Ochrony Małoletnich przed krzywdzeniem tworzą bezpieczne i przyjazne środowisko OREW. Obejmują cztery obszary:
1) Politykę Ochrony Małoletnich, która określa:
a) zasady bezpiecznej rekrutacji personelu do pracy w OREW,
b) zasady bezpiecznych relacji personel – wychowanek,
c) zasady reagowania w OREW na przypadki podejrzenia, że wychowanek doświadcza krzywdzenia,
d) zasady ochrony wizerunku wychowanka i danych osobowych wychowanków,
e) zasady bezpiecznego korzystania z internetu i mediów elektronicznych,
2) personel – obszar, który określa:
a) zasady rekrutacji personelu pracującego z wychowankami w OREW, w tym obowiązek uzyskiwania danych z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym o każdym członku personelu oraz, gdy jest to dozwolone przepisami obowiązującego prawa, informacji z Krajowego Rejestru Karnego, a kiedy prawo na to nie zezwala, uzyskiwania oświadczenia personelu dotyczącego niekaralności lub braku toczących się postępowań karnych lub dyscyplinarnych za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności oraz przestępstwa z użyciem przemocy na szkodę małoletniego,
b) zasady bezpiecznych relacji personelu OREW z małoletnimi, wskazujące, jakie zachowania na terenie OREW są niedozwolone, a jakie pożądane w kontakcie z wychowankiem,
c) zasady zapewniania pracownikom podstawowej wiedzy na temat ochrony małoletnich przed krzywdzeniem oraz udzielania pomocy wychowankom w sytuacjach zagrożenia, w zakresie: − rozpoznawania symptomów krzywdzenia wychowanków, − procedur interwencji w przypadku podejrzeń krzywdzenia, − odpowiedzialności prawnej pracowników OREW, zobowiązanych do podejmowania interwencji,
d) zasady przygotowania personelu OREW (pracującego z wychowankami i ich rodzicami/opiekunami) do edukowania:
− wychowanków na temat ochrony przed przemocą i wykorzystywaniem,
− rodziców/opiekunów wychowanków na temat wychowania dzieci bez przemocy oraz chronienia ich przed przemocą i wykorzystywaniem,
e) zasady dysponowania materiałami edukacyjnymi dla wychowanków i dla rodziców oraz aktywnego ich wykorzystania,
3) procedury – obszar określający działania, jakie należy podjąć w sytuacji krzywdzenia wychowanka lub zagrożenia jego bezpieczeństwa ze strony personelu OREW, członków rodziny, rówieśników i osób obcych:
a) zasady dysponowania przez OREW danymi kontaktowymi lokalnych instytucji i organizacji, które zajmują się interwencją i pomocą w sytuacjach krzywdzenia małoletnich (policja, sąd rodzinny, centrum interwencji kryzysowej, ośrodek pomocy społecznej, placówki ochrony zdrowia), oraz zapewnienia do nich dostępu wszystkim pracownikom,
b) zasady eksponowania informacji dla wychowanków na temat możliwości uzyskania pomocy w trudnej sytuacji, w tym numerów bezpłatnych telefonów zaufania dla dzieci i młodzieży,
4) monitoring – obszar, który określa:
a) zasady weryfikacji przyjętych Standardów Ochrony Małoletnich przed krzywdzeniem –
przynajmniej raz w roku, ze szczególnym uwzględnieniem analizy sytuacji związanych z wystąpieniem zagrożenia bezpieczeństwa wychowanków,
b) zasady organizowania przez OREW konsultacji z rodzicami/opiekunami.

Rozdział II
Słowniczek terminów
§ 2.

1. Dziecko/małoletni – każda osoba do ukończenia 18. roku życia.
2. Krzywdzenie wychowanka – popełnienie czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę wychowanka, lub zagrożenie dobra wychowanka, w tym jego zaniedbanie.
3. Personel – każdy pracownik OREW bez względu na formę zatrudnienia, w tym współpracownik, stażysta, wolontariusz lub inna osoba, która z racji pełnionej funkcji lub zadań ma (nawet potencjalny) kontakt z wychowankami.
4. Opiekun wychowanka – osoba uprawniona do reprezentacji wychowanka, w szczególności jego rodzic lub opiekun prawny, a także rodzic zastępczy.
5. Instytucja – każda instytucja świadcząca usługi małoletnim lub działająca na rzecz małoletnich.
6. Dyrekcja – osoba (lub podmiot), która w strukturze OREW jest uprawniona do podejmowania decyzji.
7. Zgoda rodzica wychowanka oznacza zgodę co najmniej jednego z rodziców wychowanka. W przypadku braku porozumienia między rodzicami wychowanka konieczne jest poinformowanie rodziców o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinny.
8. Osoba odpowiedzialna za internet to wyznaczony przez dyrektora OREW pracownik, sprawujący nadzór nad korzystaniem z internetu przez wychowanków na terenie OREW oraz nad bezpieczeństwem wychowanków w internecie.
9. Osoba odpowiedzialna za Standardy Ochrony Małoletnich przed krzywdzeniem to wyznaczony przez dyrektora OREW pracownik sprawujący nadzór nad realizacją niniejszych Standardów Ochrony Małoletnich przed krzywdzeniem.
10. Dane osobowe wychowanka to wszelkie informacje umożliwiające identyfikację wychowanka.

Rozdział III
Czynniki ryzyka i symptomy krzywdzenia małoletnich – zasady rozpoznawania i reagowania
§ 3.

1. Rekrutacja pracowników OREW odbywa się zgodnie z zasadami bezpiecznej rekrutacji personelu. Zasady Rekrutacji stanowią Załącznik nr 1 do niniejszych Standardów.
2. Pracownicy znają i stosują zasady bezpiecznych relacji personel – wychowanek i wychowanek – wychowanek ustalone w OREW. Zasady stanowią Załącznik nr 2 do niniejszych Standardów.
3. Pracownicy OREW posiadają wiedzę na temat czynników ryzyka i symptomów krzywdzenia małoletnich i zwracają na nie uwagę w ramach wykonywanych obowiązków.
4. Pracownicy OREW monitorują sytuację i dobrostan wychowanka.
5. W przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka pracownicy OREW podejmują rozmowę z rodzicami, przekazując informacje na temat dostępnej oferty wsparcia i motywując ich do szukania dla siebie pomocy.

Rozdział IV
Zasady reagowania na przypadki podejrzenia, że małoletni doświadcza krzywdzenia
§ 4.

W przypadku powzięcia przez pracownika OREW podejrzenia, że wychowanek jest krzywdzony, pracownik ma obowiązek sporządzenia notatki służbowej i przekazania uzyskanej informacji dyrektorowi OREW / wychowawcy / pedagogowi / psychologowi.

§ 5.

1. Po uzyskaniu informacji, dyrektor OREW / pedagog / psycholog wzywa opiekunów wychowanka, którego krzywdzenie podejrzewa, i informuje ich o podejrzeniu.
2. Wyznaczona przez dyrektora OREW osoba sporządza opis sytuacji w ośrodku i rodzinnej wychowanka na podstawie rozmów z wychowankiem (jeśli jest to możliwe), nauczycielami, wychowawcą i rodzicami oraz opracowuje plan pomocy małoletniemu.
3. Plan pomocy małoletniemu powinien zawierać wskazania dotyczące:
a) podjęcia przez OREW działań w celu zapewnienia wychowankwi bezpieczeństwa, w tym zgłoszenie podejrzenia krzywdzenia do odpowiedniej instytucji,
b) wsparcia, jakie zaoferuje wychowankowi OREW,
c) skierowania wychowanka do specjalistycznej placówki pomocy małoletniemu, jeżeli istnieje taka potrzeba.

§ 6.

1. W bardziej skomplikowanych przypadkach (dotyczących np. wykorzystywania seksualnego lub znęcania się fizycznego i psychicznego o dużym nasileniu) dyrektor OREW powołuje zespół interwencyjny, w skład którego mogą wejść: pedagog/psycholog, wychowawca małoletniego, dyrektor OREW, inni pracownicy mający wiedzę na temat skutków krzywdzenia małoletniego lub o krzywdzonym małoletnim.
2. Zespół interwencyjny sporządza plan pomocy małoletniemu, spełniający wymogi określone w § 5 pkt 3 niniejszych Standardów, na podstawie opisu sporządzonego przez pedagoga/psychologa OREW oraz innych, uzyskanych przez członków zespołu, informacji.
3. W przypadku gdy podejrzenie krzywdzenia zgłoszą rodzice/opiekunowie wychowanka, dyrektor OREW jest zobowiązany powołać zespół interwencyjny.
4. Zespół, o którym mowa w punkcie 3, wzywa rodziców/opiekunów wychowanka na spotkanie wyjaśniające, podczas którego może zaproponować zdiagnozowanie zgłaszanego podejrzenia w zewnętrznej, bezstronnej instytucji. Ze spotkania sporządza się protokół.

§ 7.

1. Sporządzony przez zespół interwencyjny plan pomocy małoletniemu wraz z zaleceniem współpracy przy jego realizacji przedstawiany jest rodzicom/opiekunom przez pedagoga/psychologa.
2. Pedagog/psycholog informuje rodziców/opiekunów o obowiązku OREW – jako instytucji – zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia małoletniego do odpowiedniej instytucji (prokuratura, policja lub sąd rodzinny, ośrodek pomocy społecznej bądź przewodniczący zespołu interdyscyplinarnego – procedura „Niebieskiej Karty” – w zależności od zdiagnozowanego typu krzywdzenia i skorelowanej z nim interwencji). Pracownicy OREW uczestniczą w realizacji procedury „Niebieskiej Karty”, w tym uprawnieni są do samodzielnego jej wszczynania.
3. Po poinformowaniu rodziców/opiekunów małoletniego przez pedagoga/psychologa – zgodnie z punktem poprzedzającym – dyrektor OREW składa zawiadomienie o podejrzeniu przestępstwa do prokuratury/policji lub wniosek o wgląd w sytuację rodziny do sądu rejonowego, wydziału rodzinnego i nieletnich, ośrodka pomocy społecznej lub przesyła formularz „Niebieska Karta – A” do przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego.
4. Dalszy tok postępowania leży w kompetencjach instytucji wskazanych w punkcie 3.
5. W przypadku gdy podejrzenie krzywdzenia zgłosili rodzice/opiekunowie małoletniego, a podejrzenie to nie zostało potwierdzone – OREW informuje o tym fakcie rodziców/opiekunów wychowanka na piśmie.

§ 8.

1. Z przebiegu interwencji sporządza się kartę interwencji, której wzór stanowi Załącznik nr 3 do niniejszych Standardów. Kartę tę załącza się do dokumentacji wychowanka w OREW.
2. Wszyscy pracownicy OREW i inne osoby, które w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych podjęły informację o krzywdzeniu wychowanka lub informacje z tym związane, są zobowiązani do zachowania tych informacji w tajemnicy, wyłączając informacje przekazywane uprawnionym instytucjom w ramach działań interwencyjnych.

Rozdział V
Zasady ochrony wizerunku wychowanka i danych osobowych małoletnich
§ 9.

1. OREW, uznając prawo wychowanka do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę wizerunku wychowanka, zapewnia najwyższe standardy ochrony danych osobowych małoletnich zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
2. Wytyczne dotyczące zasad ochrony wizerunku wychowanka i danych osobowych wychowanków stanowią Załącznik nr 4 do niniejszych Standardów.

§ 10.

1. Pracownikowi OREW nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów utrwalania wizerunku wychowanka (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu wychowanka) na jego terenie bez pisemnej zgody rodzica lub opiekuna prawnego wychowanka. 2. W celu uzyskania zgody, o której mowa w punkcie 1, pracownik OREW może skontaktować się z opiekunem wychowanka, by uzyskać zgodę na nieodpłatne wykorzystanie zarejestrowanego wizerunku wychowanka i określić, w jakim kontekście będzie wykorzystywany, np. że umieszczony zostanie na platformie YouTube w celach promocyjnych lub na stronie internetowej OREW (niniejsza zgoda obejmuje wszelkie formy publikacji, w szczególności plakaty reklamowe, ulotki, drukowane materiały promocyjne, reklamę w gazetach i czasopismach oraz w internecie itp.), lub ustalić procedurę uzyskania zgody. Niedopuszczalne jest podanie przedstawicielowi mediów danych kontaktowych do opiekuna wychowanka – bez wiedzy i zgody tego opiekuna.

§ 11.

Upublicznienie przez pracownika OREW wizerunku wychowanka utrwalonego w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie audio-wideo) wymaga pisemnej zgody rodzica lub opiekuna prawnego wychowanka. Uwaga! Jeżeli wizerunek wychowanka stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak: zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, zgoda rodzica lub opiekuna prawnego na utrwalanie wizerunku wychowanka nie jest wymagana.

Rozdział VI
Zasady bezpiecznego korzystania z internetu i mediów elektronicznych w OREW
§ 12.

1. OREW, zapewniając wychowankom dostęp do internetu, podejmuje działania zabezpieczające małoletnich przed dostępem do treści, które mogą stanowić zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju. W szczególności instaluje i aktualizuje oprogramowanie zabezpieczające. Zasady bezpiecznego korzystania z internetu i mediów elektronicznych stanowią Załącznik nr 5 do niniejszych Standardów.
2. Na terenie OREW dostęp wychowanka do internetu możliwy jest tylko pod nadzorem pracownika OREW na zajęciach komputerowych.
3. W przypadku gdy dostęp do internetu w OREW realizowany jest pod nadzorem pracownika OREW jest on zobowiązany informować wychowanków o zasadach bezpiecznego korzystania z internetu oraz czuwać nad ich bezpieczeństwem podczas korzystania z internetu w czasie zajęć.
4. Osoba odpowiedzialna za dostęp do internetu w OREW przeprowadza z wychowankami w miarę potrzeb szkolenia dotyczące bezpiecznego korzystania z internetu.
5. OREW zapewnia stały dostęp do materiałów edukacyjnych, dotyczących bezpiecznego korzystania z internetu, przy komputerach.

§ 13.

1. Osoba odpowiedzialna za dostęp do internetu w OREW w porozumieniu z dyrektorem OREW zabezpiecza sieć przed niebezpiecznymi treściami, poprzez instalację i aktualizację odpowiedniego, nowoczesnego oprogramowania.
2. Wymienione w punkcie 1 oprogramowanie jest aktualizowane w miarę potrzeb.

Rozdział VII
Monitoring stosowania Standarów Ochrony Małoletnich przed krzywdzeniem
§ 14.

1. Dyrektor OREW wyznacza Panią Joannę Aksamit na osobę odpowiedzialną za realizację i propagowanie Standardów Ochrony Małoletnich przed krzywdzeniem w OREW. br> 2. Osoba, o której mowa w punkcie 1, jest odpowiedzialna za monitorowanie realizacji Standardów, za reagowanie na sygnały naruszenia Standardów, prowadzenie rejestru zgłoszeń oraz za proponowanie zmian w Standardach.
3. Osoba odpowiedzialna za realizację i propagowanie Standardów ochrony małoletnich przeprowadza wśród pracowników OREW, raz na 12 miesięcy, ankietę monitorującą poziom realizacji Standardów. Wzór ankiety stanowi Załącznik nr 6 do niniejszych Standardów. W ankiecie pracownicy mogą proponować zmiany oraz wskazywać naruszenia Standardów.
4. Na podstawie przeprowadzonej ankiety osoba odpowiedzialna za realizację i propagowanie Standardów Ochrony Małoletnich sporządza raport z monitoringu, który następnie przekazuje dyrektorowi OREW.
5. Dyrektor OREW na podstawie otrzymanego raportu wprowadza do Standardów niezbędne zmiany i ogłasza je pracownikom, wychowankom i ich rodzicom/opiekunom.

Rozdział VII
Przepisy końcowe
§ 15.

1. Niniejsze Standardy Ochrony Małoletnich przed krzywdzeniem wchodzą w życie z dniem ogłoszenia.
2. Ogłoszenie Standarów następuje poprzez wywieszenie na tablicy ogłoszeń lub w innym widocznym miejscu w siedzibie OREW lub poprzez przesłanie tekstu Standardów pracownikom i rodzicom dzieci drogą elektroniczną, lub zamieszczenie na stronie internetowej OREW.

---

Materiał opracowany został na podstawie zapisów ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy –Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1606), która wprowadza termin „standardy ochrony małoletnich”, oraz podręcznika Standardy ochrony dzieci w żłobkach i placówkach oświatowych pod redakcją Agaty Sotomskiej z Fundacji „Dajemy Dzieciom Siłę”.